woensdag 21 september 2005

Sergt. M.P. Vellekoop 11.07.20.006

a/b ss. Volendam - klik om te vergrotenMaarten Vellekoop (*20 juli 1911, Honselersdijk - 8 augustus 1999, Voorburg) maakte drie reizen naar Ned.-Indië met de Volendam, een schip van de Holland Amerika Lijn. De Volendam was tijdens de politionele acties ingezet als troepentransportschip en sergt. Vellekoop was er hospik. Het schip vertrok uit Rotterdam op resp. 12-5-1947, 5-11-1947 en 27-2-1948.

Vellekoop woonde in die tijd met zijn gezin (vrouw en vier kinderen) op de Dijkweg in Honselersdijk en werkte in Naaldwijk als "beheerder ener Spaarbank", d.w.z. hij was de directeur van het Bijkantoor van de "Spaarbank te Delft" op het Wilhelminaplein.
Eigenlijk was hij onderwijzer, geslaagd in 1929 vlak voor zijn 18e verjaardag als "kwekeling met akte" (even Nederlands jongste onderwijzer!), maar vond in de crisistijd natuurlijk geen betaald werk in 't vak.
Van 1939 tot 1954 werkte hij bij de Spaarbank. In 1954 (groot tekort aan onderwijzers) volgde hij tenslotte toch zijn roeping en werd echt onderwijzer, natuurlijk bij het openbaar onderwijs. Het gezin verhuisde in 1955 naar Voorburg, waar Vellekoop tot zijn pensioen les gaf op de Delflandse school, de Vlietschool (MULO), en het Daltonlyceum.
Maarten trok al in zijn jeugd veel op met jongeren, was overtuigd drankbestrijder (altijd gebleven) en oprichter van de Westlandse afdeling van de JVO (Jeugdbond voor Onthouding). Hij zong goed, speelde graag toneel (vele malen Sinterklaas die, op een wit paard gezeten, zijn blijde intocht in Naaldwijk hield), was een handige knutselaar, een uitstekend zwemmer (bij voorkeur in zee) en boeiend verteller. In militaire dienst (1931) en tijdens de mobilisatie was hij hospik. Verder bekwaamde hij zich in "Oud-Rosenburg" in Den Haag tot verpleger van psychiatrisch zieken. Hij leerde in 1939 Annie Weijtze kennen, verpleegster aan de Zuidwal in Den Haag. Ze trouwden op 18 december 1940.

Van zijn drie reizen met de Volendam schreef hij lange brieven naar huis. Zijn uitvoerige verslagen van de gang van zaken aan boord en in het hospitaal bevatten veel tekeningen en verraden de geboren onderwijzer. Uit alles spreekt zijn warme belangstelling en liefde voor gezin en medemens, zijn patienten, natuur en techniek, en zijn "schuit". Hij bleef ook later in de krant de reizen van de Volendam volgen. Wij leerden als kind dat de "-dammen" en de "-dijken" van de HAL waren. Toen de Volendam in de jaren vijftig werd gesloopt, deed hem dat pijn, en toen een kennis suggereerde om te gaan kijken, was zijn reactie: "Je gaat toch ook niet kijken als ze je vrouw naar de slager brengen."

Eén brief van de tweede reis is hier in z'n geheel gepubliceerd. De brief beschrijft de aanvaring van de Volendam met een spoorbrug over het Suezkanaal. De andere brieven zijn flink ingekort.

Foto (naar Maarten gestuurd) van Wim, Tijn en Gerrie.  - klik om te vergroten - Annie schreef achterop: Op weg naar Omoe om de 'Volendam' te laten zien, betrapt bij een ommetje door de tuin van 't Groene Kruis. Annie en Liesje.  - klik om te vergroten -Tekst achterop: De oudste en de jongste zeemansvrouw

In 1947 waren er vier kinderen in ons gezin, in 1948 verhuisden we naar Naaldwijk, in 1949 werd nog dochter Inge geboren. Vaders reizen naar Ned.-Indië hebben op ons allemaal wel op een of andere manier indruk gemaakt. De zwarte olifantjes op de schoorsteen, een bamboe ringetje, tekeningen van palmbomen, moeders brievendoos van houtsnijwerk, de hangmat in de tuin, de boeken en kalendertjes van de NIWIN, het gescandeerde rijmpje over de HAL:


Groen-wit-groen,
wei-nig te vre-ten,
veel-te-doen ...

Ger Vellekoop (*1942), september 2005


Maarten en Annie op het balkon, Laan van N O Einde 344, Voorburg. c.1990 (Foto Greet Goedhardt) - klik om te vergroten
Maart en Annie in 1990

5-11-1947 Vertrek uit Rotterdam

5-11-1947 Vertrek uit Rotterdam

Zie ook de herinneringen van de jonge violist Be Feldbrugge, die als soldaat meevoer op dezelfde reis.

[...]
De reis schijnt toch weer over P.Said te gaan.

Bijgaande briefjes over 't postadres werden gister uitgereikt. Ook in de krant schijnt gestaan te hebben, dat we de 11e langs Las Palmas en verder via Durban zouden gaan.
Van morgen werd door de overste echter gezegd: "Toch Port Said", dus dat wordt Aden.
De krant en vooral de radio (B.S.) [Buitenlandse Strijdkrachten] zullen wel 't goede adres opgeven. De meeste zekerheid geeft natuurlijk altijd een telefoontje naar de Rott. Lloyd.
[...]
't Is half 3 en eerst even een mooi handschoenverband gelegd bij een jongen met 4 geklemde vingers.
Vraag aan Kerkhoff of hij in de wachtkamer [van de Spaarbank???-GV] een lijstje met namen van de beste rekenaars hangt (een mooi erelijstje)
Aan stuurboord ligt een bootje van de Marine-duik-dienst. Een duiker tast de hele scheepswand af!! Zo nu en dan komt hij boven water. Dag jongens. Vader gaat dus weer door de Roode Zee! Kijk maar goed op de kaart!

duiker - klik om te vergroten

Maart

[ postadres + achterkant]
postadres - klik om te vergroten achterkant postadres - klik om te vergroten

9-11-1947 Golf van Gibraltar - Algiers 11-11-1947

Zondagmiddag 9-11-'47
a/b s.s. Volendam in de
golf van Gibraltar

[...]Even mijn zonnebril afleggen en de verrekijker pakken, want hier in de G. v. Gibr. passeren veel schepen. Dat ik niet eer geschreven heb komt omdat ik het niet druk, maar omdat ik nogal veel werk heb, (de schuit trilt nogal, vooral hier op het achterschip), maar 't is een drukte, waar we overheen kunnen zien. Chronologisch: Eerst hebben Leen en ik een puike apotheek annex Ziekenrapport geschapen. Er zijn maar 4 dokters en die zijn zeer menselijk. Dr de Voogd (S.M.O.), Dr de Neef, Dr Lely en Dr Lobach, die van elke pat. voldoende notitie nemen en toch van opschieten houden. De eerste dag werden de diensten verdeeld.
Een wachtdokter enz. Wij sopten en boenden, 3 vaste corveeers heb ik + nog 5 hospikken. Allen van zeer goeden wille.
Pas woensdag om 3 uur gingen de schilders van boord en alles zit prima in de verf. Om 8 uur en 19 uur zijn de ziekenrapporten. 4 uur een verbandrapport. Ik zorg voor de geregelde zaaldienst en Leen is expert in inenterij.
Vrijdag en Zaterdag werd geprikt en bovendien hadden we gister l.l-inspectie in de ruimen. Enkele scabies, phinosis en balanitis er nog uitgepikt. Stel je voor: Dr de Voogd gaat naar ruim D3, Dr Lobach naar C2 en D2, Sergt. Vellekoop C3, Sergt. Bezemer B5, Dr de Neef C6 enz. Het bleek, dat Leen en ik er het meest maar ook het grondigst hadden gedaan. [...]
Er is nog een oude Majoor-verpleger van de mariniers aan boord, die graag op de Z.Rapporten komt helpen en een enorme ervaring heeft. Met grote liefde spreekt deze oude baas over zijn vak. Als je hem salversan (intraveneus) en bismuth ziet geven zie je zijn vakmanschap.
Na elk Z.R. wordt de zaak gedweild, gepoetst en ook de linnenkast is prima (nu er een slot op zit).
De toegevoegde korporaals doen dienst op zaal, de 3 corveeers lopen zich 't vuur uit hun sloffen voor mij en één recalcitrant, die uit de bajes kwam en nergens wilde werken moet door mij 's avonds weggestuurd worden, omdat hij anders dag en nacht zou doorwerken. Onze huttensteward is prima: om half 7 komt hij al koffie op bed brengen, half 11 en 3 uur heeft hij weer koffie en thee en altijd weet hij er wat bij te "versieren", wat zelfs bij de officieren niet op tafel komt. (Al 3 x had hij een grote punt boterkoek!)
6/11 hadden we onze eerste patient (commotio cerebri), die tijdens inschepingsverlof geduveld was. 2 dagen bleef hij moederziel alleen liggen, maar gister [8/11] kregen we er een stuk of 4 bij, zodat er nu in totaal 5 zijn. Gelukkig geen geen van allen ernstig (misschien 1 parotis en 1 haematurie) dus 'k kan er wel eens uit. De schuit ken ik nu veel beter en de crew vindt je na 1 reis "bevaren", dus je kunt voor je zaal en de jongens veel meer "versieren" dan eerst.
Van de kijker hebben we verbazend veel plezier. Vanmorgen passerden we de "Stad Arnhem" van de Halcyon Lijn uit Rotterdam, Een vrachtboot.
De eerste dagen, d.w.z. nachten, heb ik zelf op z.zaal geslapen, omdat er maar 1 patient was.
Bij Maassluis, Vianden en de Hoek heb ik niets gezien.
Het was al donker, dus ik hoop, dat er niemand was.
Van de Engelse en Franse kust niets gezien.
Het Kanaal was rustig en van sinterklaas heb ik niets gezien, want we voeren met een grote boog om de Spaans-Port. kust.

Het is nu alweer Maandag [10-11] en de stuurboordzaal ligt ineens vol met inent klantjes. Momenteel zijn er 20. Allemaal begonnen met 38.5. Wat nu weer lekker gedaald is. Toch komen er nog steeds bij. Nooit zijn ze a/d wal tijdig [met inenten]. Het is wel druk, maar ordelijk en van die 3 weken hospitaal heb ik nog heel wat opgestoken, vooral wat administratie betreft.
Juist kom ik ('t is nu bij 12u middernacht) van de filmvoorstelling, die de operateur voor onze tafel draaide in de detention room van fourier H.Valk. Gijn!
Stan Laurel en Olivier Hardy.
Gisteravond 9 uur Gibraltar. Niets van te zien.
Morgenochtend (11-11) ± 6 uur Algiers, waar post van boord gaat (zegt men)
Vader
en Maart

Jongens, toen we 5 Nov. weg zouden varen en de loopplank met een grote rijdende kraan al was opgetild kwam er nog iemand aangehold, die vertelde, dat het vat met chloorkalkpoeder was aangekomen. Nu had de dokter dit nodig voor 't ontsmetten v.h. drinkwater. Ik vroeg de kraanmachinist (er mocht niemand meer van boord) om het aan boord te zetten, maar omdat de kade volstroomde met mensen was dat nogal gevaarlijk.
Toch liet hij zijn machtige arm over alle mensen heen dalen en zwaaien naar het vat. Met 2 haken om een klein richeltje ging het de hoogte in. Hij draaide en terwijl we wegvoeren zette hij 't netjes aan boord.
De stoombootjes trokken ons af en daar ging het naar 't midden van de rivier.
Dokter blij, wij zweten om 't vat in de poli te krijgen (140 kilo) en de kraanmachinist zwaaide met z'n pet.
Gister zat een koolmeesje op het sloependek. Toen ik terug kwam met het fototoestel was het weg.

Maart

chloorkalk - klik om te vergroten
[ de kraanmachinist roept: "Van onderen". ]

't Is Donderdag, 11/11, St Maarten, wapenstst.dag. 6 uur en we maken tegen 7 uur vast aan de kade (aan S.B., dus vanuit onze hut goed te zien.) We liggen nu (7 uur) vast en 100 m. van de wal terwijl de winches de kabels inkorten en ons voor en achter tegen de kant trekken.

14-11-1947 Voorbij Malta - Port Said 16-11-1947

...alleen in een wit broekje op het poopdeck... (klik om te vergroten)
14-11-47 Voorbij Malta

[...]
Als een dief in eigen huis zit ik op het poopdek in alleen een wit broekje te schrijven. Goddelijk ! Vitaal en goedgemutst, zonnebril op, tas op de knieën en wachtend op 4 uur. Elke dag breken we er van 2 - 4 tussenuit om zon te drinken.
Na mijn vorige brief uit Algiers is het plotseling volgelopen tot 50 patienten op de zalen en nog 320 in de ruimen. Allemaal buikklachten en pokken (vacc.) Op 3 Nov. waren b.v. alle stoottroepers tegen pokken ingeënt en na 8 dg. begonnen al die dingen fel op te komen.
Ook was er een goedaardige voedselvergiftiging, zodat in no time alles onder zat. De hele nacht chloorkalk gestrooid (hoe zegende ik dat vat, wat 't laatst aan boord gehesen was). Feitelijk was het bestemd ter chlorering v. h. drinkwater waarvoor het dan ook wordt gebruikt. Wij maar niezen en 3 actieve dokters overal achterna gesjouwd en direct strenge vasten-diëten vastgesteld, na 1 1/2 dag 1 sneetje toast en suikerloze thee. Sulfa Guanidine enz. Ook Norit was zeer in trek. Ziekenrapporten draaien prima. In 't hosp. kun je van de vloer en gangen eten, w.c.'s en koper glimmen en M.P.V. [= M.P. Vellekoop] is in zijn nopjes. De jongens doen flink hun best en komen er nu zo langzamerhand in. Als ze 't werk maar zien ...! Fout is natuurlijk weer, dat de menu's voor off., onderoff. en soldaten zó verschillend zijn. Ook die stommiteit om 1, 2, of 7 dagen vóór inscheping nog in te enten, is nog niet over. Juist komt Brekelmans boven en zegt, dat er in Aden géén post van en aan boord komt, dus 't zal moeilijk worden. Misschien pas te Sabang.
Van de vaste staf wilden we gezamenlijk een telegram aan Binnenl. Strijdkr. sturen, maar de COT bepaalde, dat dit onderdeel te klein was (de lamzak).
Er waren er enkelen, die dachten, dat hij wat ten gunste was veranderd, maar uit ervaring zijn we van een koude kermis thuisgekomen. Zo heeft hij nu weer bepaald, dat het poop-dek alléén voor vaste staf is, zodat de bemanning hun eigen zonnedekje weer kwijt is.
[...]
't Is nu Zondagavond 16/11 en heerlijk rustig zit ik in de hut.
't Is nu pas 9 uur en 4 kameraden zitten te kaarten.
Er zijn veel patienten ontslagen en alles heb ik weer op de stuurboordzaal kunnen samentrekken, zodat het veel gemakkelijker werkt. Ik moet wel streng controleren, maar 't loopt gesmeerd... Je kent zo'n boot veel beter en je krijgt overal veel meer gedaan, dus je kunt alles behaaglijker maken.
Onze huttensteward komt ons regelmatig met boterkoek verwennen.
[ tekening stuk boterkoek ]
boterkoek - klik om te vergroten
Hij komt, als 't klaarstaat even naar 't Hospitaal om ons tewaarschuwen, haalt en brengt onze was, maakt de bedden op, enz.
Vandaag voor 't eerst limonade met ijs gemaakt. De dokters vonden 't net als de jongens heerlijk. Ik hoop dat ik uitkom, want ik kreeg een grote mandfles (25 L.) siroop voor een hele maand. Moeilijk hoor!

Na de Bittermeren en de berg Sinaï koersten we via de 12-Apostel-eilandjes naar Aden waar we buitengaats een hele dag bleven liggen. Nu kwam de lange oversteek naar Sumatra. We doodden de tijd met dek zwabberen, wapenles, spelletjes en het bijwonen van kerkdiensten. We kregen last van onlesbare  dorst. Lange rijen voor de limonade was het gevolg. (Bron: Bé Feldbrugge op http://www.veteranen-online.nl/indonesie/010.htm)

Vanmiddag kwamen we ± 1 uur in Port Said. Gelukkig hoefden we niet lang te wachten en waren we na een uurtje weer op gang.
Ik stond achterop en eerst werden dikke manillakabels ingehaald, daarna de staaldraadkabels. Ik zag hoe die kabel met rukken over de bolders sprong en ik schreeuwde tegen de bootsmaat "achteruit" en gelijk sprong hij achteruit, maar kreeg toch nog een opdonder van die kabel, wat gelukkkig goed afliep. Er zaten nu 2 slagen in en 't was een gokkie dat de kabel door 't oog van de boei zou schieten.
Vlak bij de boei sprong hij recht en toen moest nog de bakboordskabel naar binnen. De schroeven begonnen al te draaien en toen riep de bootsman (door de telefoon naar de brug) "laat de kar nog even stoppen" en direct stonden de schroeven stil. Toen de kabel niet meer in de schroef kon komen riep hij "achteruit is alles klaar" en prompt ging er door de machine telegraaf : pring - pring - pring --- halve kracht ! ! en de schroeven draaiden weer.

kabel schiet los - klik om te vergroten

Zo'n slipkabel zit dubbel vast en gewoon doorgestoken.

...Zo'n slipkabel zit dubbel vast en gewoon doorgestoken... - klik om te vergroten
als je nu die losse lus losgooit valt hij in zee en als de winch gaat draaien trek je alles door 't grote oog op de boei.
En nu ga 'k slapen en morgen vertellen wat er daarnet [zondagavond 16/11] gebeurd is.

17-11-1947 Aanvaring Volendam met spoorbrug Alcantara in Suezkanaal (16-11-1947)

't Is nu maandagmiddag [17/11], weer zit ik te schrijven in de zon, terwijl er geen trilling is want de boot ligt stil in de baai van Suez. Autoriteiten varen af en aan want...
Gisteravond was ik bezig een oog te verbinden, 't was al aardig donker en we voeren door 't [Suez]Kanaal.
Plotseling ... Bang .. ! en daarna een dof gebonk aan bakboord. Een lichte paniek ontstond, maar gelukkig was ik bij de patienten, en kon ze geruststellen door te zeggen, dat we als we lek waren we nooit diep konden zinken en vlak bij de kant lagen. De flesjes rammelden en vielen om en van de benedenzalen kwamen de jongens met zwemvesten naar boven gehold. Er werd geen sloepenrol geblazen
- - - - - - -------- , dus gevaar was er niet.
hij valt achterover... - klik om te vergroten
Wat was er gebeurd?
Over 't kanaal liggen een paar draaibruggen, o.a. ook een spoorbrug, die naar 2 kanten kan open draaien.
Nu had de loods zulke aanwijzingen gegeven dat de roerganger onmogelijk tijdig de schuit om kon trekken. Vooral als zo'n grote kast langzaam vaart is hij traag in 't gehoorzamen aan 't roer. De roerganger zag hem vér naar bakb. uit 't roer lopen en kon de schuit (alles op bevel van de loods) niet tijdig terug trekken, zodat de boeg met een klap tegen de linkse pijler sloeg en de spoorbrug in 't kanaal dook. ('t Is ons nog niet bekend of er doden bij te betreuren zijn maar 'k geloof het niet.)

Alcantara spoorbrug na aanvaring met de Volendam - klik om te vergroten

De machinekamer kreeg 't zwaar te verduren en de schroef werd ook 't felle terugslaan iets ontzet. Om te remmen werd het anker nog geslipt maar bonkend schoven we tot 't Hospitaal tegen de brug en toen achteruit. Schelden langs de kant in 't donker, fluitjes, commando's en onrustige jongens. De arabieren zullen nu wel helemaal de pest in hebben. Als belediging zagen we er al verschillende langs 't kanaal staan in Adamscostuum. Gelukkig konden we na een eerste onderzoek doorvaren, de Loods werd in 't Bittermeer vervangen en in Suez werd vanmorgen de schade (naar Lloyds) opgenomen. De voorste huidplaten zijn gescheurd, veel deuken en een scheve neus.
De "piek"-tank liep gedeeltelijk leeg (drinkwater) maar daar zit hooguit "maar" 200 ton in. (dus voor 2 dagen)
Natuurlijk zit de hele "Volendam"zich 't hoofd te breken over de schuldvraag. Aan sabotage wordt niet erg gedacht. (Ik dacht: een mijn) Nu wordt er van beton een noodbekisting gemaakt en straks zullen we wel weer gaan varen, al zal 't wat langzamer zijn.
En de bemanning kankeren op die rotschuit "die altijd wat heeft". Je weet niet hoe bijgelovig crew is!
Gelukkig hoor ik, dat we toch voor "Lloyd" mogen doorvaren dus straks zal het anker wel weer worden gehesen.
tekening Volendam en spoorbrug na aanvaring in Suezkanaal - klik om te vergroten

Avonds, halverwege het kanaal, maakte onze schuit een vreemde slinger, waardoor ik met de vioolstok in de fan terecht kwam, gelukkig zonder grote schade te veroorzaken.
Boven gekomen merkte ik dat we behoorlijk slagzij maakten. Dat kwam voornamelijk door de eenzijdige belangstelling van de opvarenden omdat de boot tegen een halfgeopende spoorbrug was geknald. Na enige tijd verscheen er een Arabier die, als een soort Aladdin, met een olielamp, de schade kwam opnemen. Deze sprookjesfiguur kreeg opmerkingen naar zijn hoofd in de trant van 'Hé Ali Baba' en 'Salem Aleichem'! In de haven van het plaatsje Suez werd geconstateerd dat we een flinke deuk aan stuurboord hadden opgelopen. We konden de reis toch voortzetten, zij het op halve kracht. (Bron Be'Feldbrugge op http://www.veteranen-online.nl/indonesie/010.htm)

20-11-1947 Rode Zee - Aden 22-11-1947

Het is inmiddels Donderdag 20 November geworden en nog steeds zitten we op de Roode Zee, die niet te herkennen is en veranderd is in een felbewogen zee met witte koppen en een koude bries.
's Avonds 7 uur hesen we het anker en verlieten Suez. Aan alle kanten werd aan de schuit gedokterd en het was wel te merken, dat er een slag in de schroef zat. Volgens de roerganger was 't moeilijk sturen. Na een dag halve kracht (om boegwater te vermijden), waardoor het beton zou zijn weggespoeld) en een hele poos stilliggen en dobberen op de Roode Zee (gister) varen we nu met een stuk beton in de neus weer op volle toeren.

Deze vlek maak ik
om even te laten
zien hòe best de
punt boterkoek is
die naast me klaar
staat.

Van Port Said tot Suez namen we natuurlijk weer 2 bootjes met bruine [?] kerels mee om de trossen in Suez
vast te maken. Omdat 't nogal riskant was bleven ze met hun schuitje buiten boord hangen. Zó - - -/
bootje aan Volendam - klik om te vergroten

[ tekening bootje aan Volendam ]

Gisteravond fijne
maan-sterre-
hemel.. Gezongen met
een paar jongens a/d reling.
De dagen vliegen om
en nu is 't alweer 21/11.
We zijn nog steeds in de
Roode Zee ter hoogte van
Perim. Gisteravond een
spannende bokswedstrijd gezien, en als geneesk. pers. op de voorste rij.
Eergister zou Valk een demonstratie geven (hij is oud-bokser) en kreeg ik een paar handschoenen aan. Ik vroeg of hij zijn gebit niet moest uitleggen. Hij lachte me uit en zei, dat 'k geen kans zou krijgen bij z'n gezicht te komen enz. enz.
- - - - - - - - Nadat hij opgegeven had zei de tandarts, dat hij geen spullen in z'n set had en 't maar in Batavia moest proberen om een nieuw gebit te laten maken. Het spijt me erg - - - - !
's Morgens zit ik koffie te drinken en nu schrijf ik meteen de brief af, want waarschijnlijk kan er in Aden (waar we morgenavond hopen te komen) post van boord via de Purser. Gerrie, ik heb jouw potloodje rood-blauw potloodje
maar van ziekenzaal gehaald, want anders is 't helemaal versleten als ik thuiskom. Nu gebruiken ze daar een nieuw. Annetje, 3 x p.d. temp (nu maar 16 pat.) en wanneer ook de Dr. visite maakt: alles stofvrij, temp. lijsten volledig (met therapie, ontlasting, enz.) bijgewerkt, nderdeelsgewijze in volgorde der bedden gerangschikt, schat, wat denk je van zo'n Hoofdverpleger?
Heb ik je al geschreven dat ik er een pneumonie jongen bij heb? Dat 't hem goed gaat, reeds de 2e dag de temp omlaag was en nu niet boven 37.5 komt (sulfadiazin)
eerste dag 4 tabl. ineens, daarna om de 4 uur 2
tweede " om de 4 uur 2
derde " " " 6 " 2
----
zesde " " " 12 " 2

Heerlijk kun je zo'n jongen vertroetelen. Gister voor 't eerst lekkere bedwassing gegeven.
Als ik geen gelegenheid meer krijg in Aden te schrijven, zeg dan tegen Moe, dat ik genoten heb van 't pakje dat ze met een grote M, een suikerbeer suikerbeer en veel pepernoten en chocola had meegegeven. Ik wist niet, dat 't voor Sinterklaas bedoeld was en was aan 't openmaken gegaan toen we 's avonds gezellig bij elkaar zaten.
Heerlijk !
Het gat in 't schip is aan de binnenkant volgestort met cement. Hij maakt ook in de schroeftunnel een beetje water. De neus maakt nog een verdomd rare boeggolf maar 't is mooi als de zee licht. Ook gisteravond is 't een compleet vuurwerk geweest met vliegende visjes enz......
En helemáál op de voorpiek, heerlijk met de fluitende wind door 't want 's morgens 7 uur.
Het wordt nu verward in de hut en 'k zal stoppen. De brief wordt wat zwaar met dat dikke papier, maar 'k heb ponden.
Wim, de kapotgevaren brug is uit de takels van de bok geduveld, zodat 't kanaal nu helemaal is afgesloten en de "Grote Beer" ons in Aden jullie post niet zal brengen.

de brug duvelt uit de takels - klik om te vergrotenDag lievelingen allemaal.
Tijn, heb je Sinterklaas al gezien?
Liesje, heb je al een
versje gezongen? Grote jongens
Wim en Ger, helpen jullie Moeder
en Annetje, denk je om mijn vrouw?
Veel zoenen overal Maart


Jongens, vandaag (22/11) zat er een grote haai in de baai en die vrat alles op. 'k Ben blij dat ik niet over boord viel, want een emmer werd helemaal ingeslikt. Hap... zeit ie.

haai naast Volendam - klik om te vergroten

Gisteravond woei het zo hard, dat ik wel tegen de wind in kon hangen. Boven op het poop-dek. Je kon elkaar niet verstaan.
Voorop stond de uitkijk met zijn hoorn, en bij een schip aan stuurboord 1 stoot, bakboord 2 stoten en recht vooruit 3 stoten op zijn hoorn.
Lievelingen tot ziens. [...] Maart

26-11-1947 Indische Oceaan 3-12-1947 (Guardafui – Malediven)

26-11-47
Lieveling van mij,
schatten van jongens,
Annetje, hoe verder ik weg vaar, hoe dichter je bij me bent. Terwijl ik nu naar de kapstok loop om mijn vulpen te pakken ('k draag slechts m'n ∆ ) springt er plotseling een knoop van mijn broek, (die ook aan de kapstok hangt.) Hoe bestaat't !! Gedachten zijn sterker dan naaigaren.
Vanmiddag van 2-4 heerlijk in de zon gelegen op het Poop-dek, daarna een druk ziekenverbandrapport, eten delen, enz. 7 uur ziekenrapport en nu eerst heerlijk gebaad. Hoe gaat het daar? Is het druk in de woning? Geneer je toch in 's hemelsnaam niet en vraag Kuuk of Bets eens. Hoe is 't bij Leo en Toos? [Kester, benedenburen op de Dijkweg] En met Peep, Fien en Jannie? [Spaarbank medewerkers]. En Gijs en de Swerissen en Veldhovens? 'k Zou jullie wel eens even om de haard willen zien!

28-11-47
Met een variant op "Wat kan kan kan kan alleen" zit ik in de felle bries, die het water soms op het poopdek slaat, te schrijven. De riemen van mijn tas klemmen het papier vlak, en de zon doet dienst als vloeiblad. (Even m'n zonnebril opzetten.)

Zó zit ie dan te pennen... - klik om te vergroten Zó zie ie dan te pennen
aan 't liefste
wat ie heeft, dat hij
vanmorgen een telegram
kreeg.
Meid, wat was ik blij.
Jongens, wat zullen
die bloeiende paperwhites
mooi zijn. Ruiken ze lekker? Blij, dat jullie allen gezond bent. Ja, jongens, natuurlijk heb ik dadelijk zo goed mogelijk een tekening van de brug gemaakt. Omdat alles in 't donker was kon niemand er een foto van maken. Als ik heel veel tijd heb komt er nog wel eens een tekening. De brief uit Algiers hebben jullie zeker nog niet. Ook uit Aden heb ik er één gestuurd. In Aden was het leuk. 's Zaterdags [22-11] kwamen wij er aan en 't was een prachtig gezicht, die witte gebouwen, weinig bomen, onderaan hoge rotsen. In een grote motorboot van de Havendienst gingen Leen en ik na 't avondziekenraport van boord. Zó laag op 't water kon je pas goed zien, hóe groot die "Volendam" toch wel is. Met al z'n lichten en verlichte patrijspoorten werkelijk de meest majestueuze van de haven. Voor f 2.- per persoon voeren we heen en terug. In Aden werden we doorlopend gevolgd door een moordslee, 'n taxi, die maar steeds begeerde ons te rijden. Bij elke straathoek wachtte hij ons op om ons naar de "city"te brengen, maar 'k lachte hem gewoon uit en zei, dat we meer dan genoeg van de stad gezien hadden. Toen we ze niet kwijt konden raken zijn we tenslotte maar een smal straatje in geschoten, langs geitehokken en inlandse erven, in 't maanlicht dwars over de berg geklommen en toen door de nauwe winkelstraten gebanjerd. Leuk jò? Ik kocht een bakelieten zeepdoos en wat sinaasappels. Duur! Maar de patienten waren blij. In Aden heeft heeft een duiker weer de schroef onderzochten toen hij boven kwam tekende hij de schroef uit...zó tekening op doften roeiboot van beschadigde schroef en blad en dan één blad. Daar zit waarsch. een slag in, en dat tekende hij op de doften van de roeiboot. Nu eerst even pitten. Dag lieverds, zoen.

Vanmiddag verging ik van de slaap toen 'k vertelde, dat de schroef verbogen was. Als je ook van het Poop-deck naar beneden kijkt zie je de schroef aan bakboord sneller draaien dan de andere en 1 van de vier bladen geeft een wit schuimspoor. In de haven van Aden waren grote valken, die speurden naar alles wat eetbaar was. Doodstil stonden ze in de lucht te "bidden" om dan plotseling neer te duiken en met de klauwen de prooi te pakken. Misschien heb ik er een foto van.
We zitten nu al weer 5 dagen op zee. De Afrikaanse kust vóór Kaap Guardafui was vooral door die lange kijker, (waar iedereen jaloers op is) heel goed zichtbaar. In het gele zand zag ik duidelijk de rijen kraalhutten, de kinderen er bij, enkele mannen en op 't strand wel twintig kano's.
Ook reed er een soort autobusje, maar de weg zèlf kon ik niet zien.
De kapitein stuurde dicht langs de kaap, zodat iedereen hem goed kon zien.

Guardafui - klik om te vergroten

Je ziet hier wat ik door de kijker zag uit onze hut.
De boot zelf zag ik natuurlijk niet. Je weet, Wim, dat onze hut aan stuurboord ligt.
Vanavond is het heel wat rustiger dan gisteravond. Toen werd van één van de dekken een knaap v.e. jongen kreunend van de pijn kronkelend in een bed gewurmd; drukpijn rechts onder, ook lichte défense enz. Doktoren er bij. Appendix? Dit zou de derde wezen: " 'n geheide". Evenals de beide vorige keren: "leucocyten tellen, Vellekoop". En wel iets verhoogd (geen temp) 8 ½ in 8,8 duizend hebben we 't maar tot "een koliek" gedegradeerd. Vandaag nog gevast, morgen mag hij een bordje dunne pap.
De hele zaal in rep en roer natuurlijk, lakens om z'n bed, de electr. fans afgezet om te luisteren. IJsblaas, enz. !
De Z.Rapporten zijn erg druk. 8 uur, 16 uur (verband), 19 uur, en dan, wat er tussendoor loopt. Vandaag o.a. gezondheidsinspectie. ± 500 jongeheren gekeurd, hoofden bekeken, oren, oksels, anussen, puistjes, schaamluizen, scabiesmijten enz.
Ik hoor vertellen dat we op de terugreis 1 x per week alle opvarenden moeten keuren. ('k heb nu al geen knoop meer aan mijn broek.) Als je toch eens wist hoe blij 'k was met dat telegram. 't Is nu twaalf uur en morgen ga 'k wel weer eens verder. Welterusten lievelingen. Maart

29-11-47
Ik zit weer als een vorst tegen het hulpstuurwiel geleund, tas op de knieën, bril op, ∆ aan, aan mijn kapitaal te schrijven..
Zeg jongens, zijn de paperwhite's zó? ---
<-------------------------------------paperwhites - klik om te vergroten

Staan ze allemaal in de vensterbank? Zit het mica nog in de haard?
Daar roept juist Bezemer dat hij vissen ziet!
Zo nu en dan zien we een grote vin. Bij Kaap Guardafui zagen we "Noordkapers", potvissen met 1 straal stoom wel 7 meter lang.


Noordkapers - potvissen - klik om te vergroten

Vanmorgen werd het hele dek schoongespoeld door een geweldige regenbui, waardoor nu nog op de poop een grote plas water staat.
Jongens, wat is het warm! Op. S.B.zaal liggen er 24. Vrij simpele gevallen, maar alles ligt te puffen.. Bovenlaken gebruik ook ik niet meer.
Vandaag hoorden we dat de route zou zijn:
Sabang, Batavia (1 dag), Makassar, Soerabaya, Batavia (5 dagen) en terug.
Waar we dus met Kerstmis zijn, weet ik nog niet. Zoals op de tekening van Guardafui te zien is, zijn er een stuk of 5 kerstbomen aan boord. In 't ruim heb ik er ook nog 1 gezien. De Marine, die aan boord is zorgde voor hun eigen kerstbomen. Leuke jongens! Aan Bakb. passeren we 2 torpedojagers, ver weg. We zijn nu bijna ter hoogte v.d. Maledieven. Waarschijnlijk over 6 dg in Sabang. 't Lijkt of we al maanden op deze boot zitten. Niet meer dan 290 mijl p.d. (anders 340). (Even ogen dicht) Heerlijk gepit. Wéér 30 min klok vooruit dus nu middernacht.
De overste heeft Valk weer eens over z'n toeren gejaagd door hem de rotste onrechtvaardigheden te verwijten, terwijl Henk op geen enkel punt te vangen was. Later laat die dweil door een luit. vertellen, dat de zaak blauw-blauw gelaten wordt. Maar intussen had Henk natuurlijk al een hele verpeste avond.
Aan Bakboord zien we 't vuurtorenlicht van Minicoy uit de Malediven.
'k Ga naar bed, want 't is Zondag geworden en ook Henk wil naar bed!
Nacht jongens, welterusten.

Zondagmorgen
Heerlijk gepit en eerst 3 pat. ontslagen. Nu klaar voor de kerk om 9 uur. De ontspanning voor de troepen is veel beter geregeld dan vorige keer. Enkele adelborsten en jonkers zorgen voor een prima krant en grammofoonplatenprogram. Elke avond 2 "goede" filmvoorstellingen, revue en boksen. Morgen beginnen uitgebreide sportwedstrijden welke 2 dg. duren en waarvoor zelfs de scheepsinspectie 1 uur wordt vervroegd.
Zó, 'k ben naar de kerk geweest, schone zakdoek, schoenen gepoetst, kerkboekje, een uur gestaan en nu aan de koffie. Voor de kerk was zeer veel animo. (aan S.B. waren 2 diensten Protest. 8 en 9 uur; aan B.B. ging het misbelletje)
Vertel eens hoe 't met Jan Emmens staat!
En het Sinterklaas- en Kerstfeest?
Jongens, ik vind het zó moeilijk om dat doosje met die "maan door de bomen" niet open te maken. Ik wou dat het maar vast Sinterklaasavond was.
Het heeft even geduurd, maar m'n pen was leeg. Wat heb ik dáár toch een plezier van.
"De grote samenzwering" [Sayers, M. en Kahn, A.E.] trok me eerst niet erg maar 'k begin er nu een beetje in te komen.
De zee is spiegelglad, schepen zien we zelden, vligende visjes wel. Het zal wel Donderdag worden vóór we Sabang hebben. Dan Batavia en Makassar – Sour. – Bat. (dus praktisch geen gelegenheid om te passagieren omdat we in Makassar alweer mensen in krijgen)
In Aden kocht ik 500 cigaretten (iedereen kocht er 2 à 3000) en een zeepdoos zoals ik al schreef. Ik moest nog lachen toen 'k aan mevr. v.d. Lugt dacht toen ik de bemanning aan boord zag komen met tapijten. 'k Vroeg wat ze betaald hadden. £ 35.- of £ 40., dat is ongeveer 7 à 800 gulden! Ja 'k ben daar hoerig!
Rond de boot in Aden zwommen honderden kleine visjes net spiering!
En een visser in een kleine kano was ze aan 't vissen. Eerst gooide hij een handjevol aas (broodkruimeltjes en zo) en als er dan een troepje vis bij elkaar was gooide hij bliksemsnel een heel fijn, dun net er overheen, rond, met aan de randen stukjes lood, zodat het snel zonk. Aan een dunne lijn hield hij 't vast.

visser naast Volendam - klik om te vergroten

Als hij 't nu gegooid had zakten de randen snel naar beneden en de visjes waren gevangen. Het net werd schoongemaakt en dan begon het weer. Hij had al gauw een bodem v. zijn kano vol.
Nu stop ik jongens. Dag lieverds helpen jullie goed mee? Dag lieveling. 5 dikke zoenen. Maart

Bij die gezondheidsinspecties
was 't ontroerend
hoe vaak een jongen op
z'n blote lijf een hangertje, een
kettinkje enz. van meisje of Moeder droeg. En als je daar
dan terloops al keurende een vriendelijkheid over zei
zag je ze groeien.




[Tekst op achterkant menu 29 november 1947]
Nog even laten zien, hoe goed we 't hier hebben. Toch gaat de kok al knijpen met de voorraad, want vandaag varen we al precies 4 weken (3/12 '47) en nòg geen Sabang. We maken er een recordvaart van. Zeg bij Van Wensen, dat gister de druiven er uit moesten. Het kistje begon te ruiken en was vanbinnen helemaal beschimmeld. 't Kistje heb ik nog. Zal 'k er maar weer een proces-verbaal van opmaken?
'k Schrijf naar Stuart [Tijn Verrijn Stuart, Spaarbank te Delft] en misschien naar Goeree (2 Jan. T.Lees)[verjaardag tante Lees] maar verder niet. Weet jij nog belangrijke data?
Gisteravond schijnt de scheepsraad gesproken te hebben om tòch maar in Indonesië te dokken. 't Zal mooi laat worden.
Alles o.k? Ik doe het elke dag rustiger.
Is de slee goed? Hoe is 't met brandhout. Zorgen Leo [Kester, benedenbuurman] en Wim S. [?] goed voor je? en werken onze Wim, Gerrie, Tijn en Liesje goed mee.
Dag schatten van mij.
Maart

MENU MESSROOM - OFFICIEREN (klik om te vergroten) MENU achterkant (klik om te vergroten)

5-12-1947 Sabang – Sumatra – Padang 7-12-1947

a.b. ss. Volendam
varend langs Sumatra's Westkust. 5-12-47
plaatselijke tijd 10.30

Lievelingen van mij.
Op dit moment, 's avonds 10 over half elf is het bij jullie even over half zes en tot zo lang heb ik gewacht om het pakje met de "maan door de bomen" open te maken. Wat een verrassing!
Twee grote suikerbeesten, een M, een machtig leuk boek, (waar ik prompt het bestek in schreef: 3º30' N - 96º15' O) en dan al dat kleine goed en pepermunt. Inderdaad: Wie wat spaart indertijd.... vindt wat in de nood.
En dan gisteravond! Post in Sabang! + krantenknipsels. (o.a. van de Grote Beer, waarmee we gelijk in Sabang lagen) Schat, wat ben je toch lief en wat was ik blij, te horen dat 't goed is met jou (dat schrijf je eigenlijk niet duidelijk) en met de jongens. Is Tijn weer helemaal op dreef nu? En Liesje?
Wim, wat is het toch makkelijk als er een agent is om je naar de overkant te brengen hè.
Als ik het nu goed uitreken, (er zijn al weer 1 ½ uur verlopen) (veel bezoek, gesnoep, enz.) zijn jullie nu aan 't feestvieren.
Vertel eens Tijn, Gerrie en Wim, hoe was 't feest op school? Was Sinterklaas lang? En Zwarte Piet?
Zeg Wim, ik dank je wel voor die mooie foto van jullie klas. Juffrouw Stremler is toch wel lief hè? Ik kon jou eerst niet vinden, maar je zit net als Nico Schoonderwalt op de eerste rij. Ik zag het aan je kousen en je broek, dat jij het was.
OLS II Honselersdijk, klas 1 (1947). Wim Vellekoop 1e rij, 2e van links.
En hoe is 't met Gerrie? - Nu 6 Dec. 47 – Je hebt zeker wel hard gezongen voor Sint Nicolaas hè Gerrie? En Tijn zeker ook wel? Wil ik je nu eens vertellen wat er vandaag gebeurd is met Sint Nicolaas? Luister maar!

Omdat we morgen over de evenaar gaan was vandaag Neptunus aan boord gekomen, je weet wel, waarvan ik vorige keer een tekening gemaakt heb.
Het was volop feest: er werden er veel ingezeept, geschoren en gedoopt. Telkens spuiten over alle jongens heen en iedereen was al kledddernat. Toen ineens ... daar kwam Sint Nicolaas en vond het een schande, dat er voor zo'n heidense Neptunus groter feest werd gemaakt dan voor Hem.
Toen hebben ze Sinterklaas en Zwarte Piet opgepakt en in 't water gegooid. De baard van Sinterklaas was een vieze natte prop watten, die aan het Promenadedek bleef kleven.

Neptunus - klik om te vergroten

's Avonds was er een bokswedstrijd en ineens kwam Sinterklaas weer aangestapt met 3 grote Zwarte Pieten. Daarna kwam nóg een Sinterklaas en toen gingen die twee vechten.
Gelachen jó! En er was één grote Zwarte Piet die wou zo'n kleine slaan en toen dook die kleine onder de benen van die grote door, zodat die grote op zijn snoet viel.

boksende Pieten - klik om te vergroten

En nu is 't alweer Zondag 7 Dec. Aan bakboord nog steeds Sumatra. Gisteravond in 't donker Padang gepasseerd dus nu zuiderbreedte. 'k Ben vandaag niet naar de kerk gegaan maar heerlijk baden gecontroleerd en geboend en voorgedaan en gezongen en naar 't Poopdek om te zonnen. 't Is nogal warm maar lekker hier. Om 10 uur was 'k hier al. 'n Weelde hè?

dinsdag 20 september 2005

8-12-1947 Op de rede van Priok 9-12-1947

Op de rede van Priok
8-12-47
's avonds 11 uur


Lieveling van mij,

Reeds om 6 uur vanmorgen stond ik te douchen en deed de was van 1 week:
2 zakd
3 onderbr
1 pr sokken
1 overhemd
alles in 20 minuten!
Morgen misschien aan land in Priok!
'k Heb Mieke [de Vries] een telegram gestuurd in de hoop, dat ze met een wagen komt, zodat ik naar Batavia kan gaan om Puister te bezoeken.
Mijn jongens doen flink hun best en vandaag hebben we alle bedden aan bakboord gesopt enz. enz.
Het bezoek aan Priok zal kort zijn (1 dag?) daarna Makassar (3 dg) Soerabaja, waar we helemaal niet aan land komen, dus grote moeite met de pakjes voor Kees [?]. 'k Heb hem vandaag geschreven en zal hem van Makassar telegraferen, hoe of wat.
't Is zo rot dat je letterlijk niets van te voren weet. Morgen waarschijnlijk post uit Holland. Vanuit Aden heb je ze al eerder dan uit Algiers.
Rondom de boot zwemmen vele haaien. Knapen van ruim 2 meter.
Zoiets in je bed, ook om te griezelen Ans.
Over 10 dagen vier jij 't feest van Ons en Gerrie. [18-12-1940 getrouwd; 18-12-1942 Gerrie geboren]. Ik ben er bij hoor schat! Thuis of niet!!
Als 'k vóór Kerst of Nieuwjaar niet meer schrijven kan dan reeds nu prettige Kerst en voor 1948 net zo veel zon als jouw lieve ogen maar kunnen verdragen.
Dag meiske mijn, dag lieverd – jouw Maart




kerstklokken en hulst - klik om te vergroten
Lieve Wim
Gerrie
Tijn
Liesje

Van moeder hoorde ik uit haar brieven dat jullie erg lief bent. Goed zó!
Was het fijn bij Oma?
Tijn, hier aan boord zijn wel 8 grote hijskranen (laadbomen).
Wat veel hè?
Spelen jullie lief met Liesje?
Ligt er al sneeuw? Vader is een beetje door de zon verbrand. Gek hè?

9-12
En nu varen we de haven binnen.
De post moet van boord.
Tussen de pieren ligt een gezonken boot.
Helemaal op zijn kant.
Er was nog niemand wakker en toen werd ik al weer geroepen voor lymfangitis.
Een groot vliegtuig vliegt over.
Dag, dag, dag, dag
En een dikke zoen van Vader

12-12-1947 Op de rede van Makassar

a.b. S.S. Volendam op de rede
van Makassar 12.12.47

Lieveling van mij, zoete Annetje, en lieve Wim, Ger, Tijn en Liesje

Omdat ik een keertje per luchtpost wil schrijven en we morgen waarschijnlijk van boord kunnen en dan vanuit Makassar voor eigen rekening post kunnen verzenden ben ik in het hol van de leeuw achter een machine (rotding) gekropen en tik op deze voordelige maar zeer prozaïsche manier een lettertje naar Holland, waar volgens de laatste berichten guur kou en buien heersen. Kun je het wel warm stoken lieverd en Wim, is het nog niet koud als je 's morgens al zo vroeg de deur uit moet? Tijn, hebben er al een keer bloemen op de ramen gestaan? Lies, als jij moeder helpt om de was te doen en je natte directoirtjes uitspoelt moet je zorgen dat ze gauw droog zijn, want anders bevriezen ze en hangen ze stijf aan de lijn. Ik zal eerst even vertellen, dat ik jullie post in Tandjon Priok ontvangen heb. We kwamen daar, zoals je natuurlijk al weet 9 Dec. aan en hoefden toen 's avonds om 10 uur pas binnen te zijn. Je begrijpt wat een feest dat voor de jongens was, zomaar in Batavia te mogen passagieren. Iedereen was in staat er te komen, want er waren blijkbaar auto's ingelegd, want iedereen had spoedig een lift van Priok naar Batavia. Alle patienten waren voor die dag ontslagen en sommige kwam ik tegen in Batavia. Allereerst ben ik op sjouw gegaan met mijn pakjes en was o.a. ruim een uur bezig met een particulier adres op de Oud Gongdandiaweg 2e paviljoen. Het huisnummer was niet vermeld en de nummers liepen ongeveer tot 200. Die Van Wensen was bij alles mijn gids en ik heb van hem veel plezier gehad. Hij kwam me aan de boot opzoeken, heeft daar meegegeten en was van alles even verrukt.
'k Heb nog lang op Mieke gewacht maar tenslotte zijn we weggegaan, eerst naar een goedang (loods) waarin Klaas van de Bos, een broer van His, die inmiddels getrouwd is, de scepter zwaaide op een goedmoedige manier over een 60 tal koelies. Een vrij verantwoordelijke baan omdat hij alle goederen voor het leger bestemd, in zijn loods opslaat en voor verdere doorzending zorgdraagt. Onder luid protest van een sergeant, die moest gaan lopen, stopte hij ons in de wagen en in no time waren we in Batavia. In een bedsja toerden we door de stad en deden al onze adressen af. Voor die jongen van Van Kempen gaven we het bij zijn kantoor af en hoorden, dat hij naar de boot was. Toen zijn we naar Tjikini gestapt en hoorden van een zuster, dat Puister naar huis was. Vlak na ons vertrek barstte een bui los waarbij we de overkant van de straat niet meer konden zien. We schuilden onder het grote afdak van een grote woning. Na een kwartiertje was het bijna over. Een school kwam uit en blank en bruin kwam naar buiten. Een jongentje van een jaar of 10 had al zijn kleren uitgetrokken en liep piemeltjes naakt naast drie meisjes onder een grote parasol, waarvan er één zijn kleren droeg, zodat die droog bleven. Hij liep zichtbaar te genieten. Puister was verrast en schonk direct lekkere thee. Hij woont daar in een groot huis met meerdere mannen. Het zoeken van onderdak is een puzzle. Hun financiële problemen zijn vele en ook de belasting zit niet stil. De distributie is gebaseerd op basislonen: hoe hoger salaris, hoe groter puntentoewijzing en hoe beter kwaliteit, zodat de lagere ambtenaar steeds met alles achteraan komt. Het is met die jongens bovendien zo, dat ze practisch levenslang dienstplichtig zijn , omdat ze in K.N.I.L. verband beschouwd worden te zijn opgenomen.. Bij Puister vandaan heb ik Mieke telef. trachten te bereiken, maar telkens louw kans. We zijn toen samen door Batavia gewandeld. Het V.H.K.verblijf en A.M.V.J.huis bezocht, maar Mieke niet gezien; wel gesproken. 's Avonds spoedig een lift naar Priok en de andere morgen stond plotsklaps Mieke voor mijn neus. Ook Henk van Kempen en Van Wensen waren er weer. Gezellig hebben we zitten bomen en Mieke gaf me nog één en ander mee voor haar broer in Makassar, waar elke dag een baby kan worden verwacht. Om twaalf uur vertrokken we dan uit Priok en voeren langs het Amerikaanse slagschip, waarop de besprekingen worden gehouden. Mieke was er aan boord geweest. Ze beloofde me, als ze vrij was op een Zondag, als we in Priok terug zijn met haar in een jeep (ze rijdt zelf) naar Bandoeng te gaan. Het lijkt me mieters!! Over een spiegelgladde zee vertrokken we zonder moeilijkheden en liggen nu aan onze ankers te dobberen en wachten op de dag van morgen. De jongens hebben hard gewerkt en de zaal is om te zoenen. Elk koper lampje is geboend en als bloeddoggen liggen de jongens met dweilen op de loer om hem morgenochtend zo schoon mogelijk op te leveren.
Onze reisplannen zijn nogal voorbarig: 15 Dec. uit Makassar, 17 uit Soerabaja, 21 uit Priok, 15 uit Sabang haven en 24 Jan. 1948 in Rotterdam ¾¾¾¾!!!!!!!!!!!!!!!
We schijnen niet meer dan 1190 militairen met ong. 200 burgers mee te krijgen, dus gelukkig weinig kans op zusters. Met de patienten gaat alles uitstekend en ik zal je een gedeelte van onze administratie laten zien zodra we thuis zijn.
Nu is het half elf, de schuit gaat slapen, dokter had ons hedenavond in de hut genodigd, maar ik heb maar niet meegedaan. Er zijn per saldo personen op 52 N.B. die me harder nodig hebben dan hij.
Lieverds tot ziens.
Maart

18-12-1947 Verjaarsbrief voor Gerrie 5 jaar

verjaarsbrief - klik om te vergroten
verjaarsbrief - klik om te vergroten

stukje avondmenu

Hartelijk gefeliciteerd - Vader

enveloppe verjaarsbrief

19-12-1947 Vóór Priok 22-12-1947

Vóór Priok, 19-12-47

Lievelingen van mij,

Weer liggen we voor de haven te wachten tot het dag wordt om de haven binnen te stomen. Rondom de boot liggen haaien te zwemmen. Grote kanjers met scherpe tanden. We zijn nog bezig geweest er één te vangen maar hij lachte ons uit!
Even in vogelvlucht onze reis. In Makassar liepen we helemaal leeg! Heerlijk! Prachtige haven! Ook de Grote Beer lag er. Nam onze marine + mariniers mee naar Soerabaja. Wij maar genieten Zaterdag 13 en Zondag 14 en Maandag 15. In Makassar veel gezien. Een mooie stad, brede lanen. 's Zaterdagsavonds de stad in. Overal vers aangekomen jongens in bedsja's (3-wiel carriers) of slugelend met grote (Europese) passen langs de verschillende lanen.
Bij de broer van Mieke de Vries even een pakje van Mieke gebracht want er is een a.s. Vriesje op komst. De behuizing van de mensen daar is allerbelabberdst. Daarom, en ook doordat er een directe chef op bezoek kwam zal hij wel blij zijn geweest dat ik ophoepelde.
Wat hebben we genoten! In de stad, op de pasar, was veel te krijgen, maar de schepelingen hadden al gauw de boel verziekt, waardoor de douane tenslotte niets meer dóór liet. Ook van mij werden 2 bl.[blikken] boter in beslag genomen, die 'k later, toen bleek dat ik geen clandestiene rotzooi had, weer terug kreeg.
En een gesjirp in de nacht! De overste had maj. v. Leeuwen en Sergt. Verburg met de officieren uitgenodigd om mee te gaan naar Malino.
Je voelt dat wij op eigen gelegenheid weggingen. 's Morgens 6 uur op, zeven uur ontbijt en laat daar op Zondagmorgen juist een luxe Austin het terrein opdraaien. Wij meegereden en eerst Fons naar de mis gebracht, koffie gedronken bij de fam. v.d.Brink, van Molukker ... [veen? neen? vun?, een?], die overal gezworven had. 2 Zoons van zo'n 13 jaar in Holland (vooral als ze over "die kleine" sprak, was er tersluiks een zakdoek nodig). Toen Fons uit de kerk gehaald en 't oudste fort van de archipel, fort Rotterdam bezichtigd. (ruim 300 jaar oud). In 't midden de kerk, heel hoog gebouwd, zodat je de dominee van buiten ook kon volgen. Heerlijk rustig, op eigen houtje (Mijnheer v/d Brink was naar de kerk) door Makassar tot we bij de haven een kaptein met glazige ogen in een jeep tegenkwamen, waar we aan vroegen of er kans was naar Malino te liften. Hij gaf ons geen kans, moest zelf naar de soos maar zei, dat er voorbij Maroes een grote waterval (Baltitmoeroe)[?Bantimurung?] was. Wij er op uit. In twee bedsja's naar de weg naar Maroes. De 7e auto (er reden er maar weinig op Zondag) was raak. Heer met 2 dames in grote V8 Ford. Wij met 4 man achterin. Toevallig gingen ze ook naar Baltitmoeroes. Mazzel. Verduiveld aardige mensen!!
Genoten, Genoten, Genoten!!! We reden Noordwaarts tot we rechts de rotsen zagen blauwen. Voorbij huisjes op hoge palen, huisje op palen , karbouwkarbouwen, kleine jongetjes met grote hoeden, boven op karbouwen met een grote bel om hun nek (bamboekoker met gleuf en houten hamertje, wat er steeds tegen bungelde, een mooi warm hobo meer fagot geluid, klok, klok, klok. bel van karbouw Aan de verschillende geluiden kan ieder z'n eigen karbouw in 't donker herkennen.)
[ klein-jongetje-met-grote-hoed-boven-op-karbouw ]
We zagen ook nog karbouwen in de kali (rivier), alleen de horens en een stukje rug was er van te zien. – Wordt later vervolgd!

22-12
Nog een haastkrabbeltje dat er nog post bij komt.
Maar nu gaat heus de zak dicht. Gister hele dag naar Buitenzorg (plantentuin, Victoria Regia enz.) geweest. Mieke + kapt. Merkelbach + ik.
Genoten!!!!
Heus, 'k wist niet dat er zo veel moois was! Een pracht aquarium in oud batavia, ritueel van vruchtbaarheid om loop van oud (heilig) kanon gezien.
Later heus meer.
Dag 4 kleine schatten.
Vader gaat nog meer tekenen.
Dag héle grote schat.
Vandaag schrijf ik meer.
Grote Beer komt juist achter ons. Thomasson niet gezien. Soerabaja op de reede gebleven. (20 mijl weg), 24e uit Priok weg. ± 25 of 26 Jan. thuis.
Via Sabang – Aden.
Dag, dag, dag, dag, dag.
Maart
In Omoe's/Moeders brief zaten
knappe sommenbriefjes van Wim,
mooie tekeningen, ook van Gerrie.

22-12-1947 Priok 24-12-1947

Priok, 22-12-47
Aan al mijn lievelingen,
Nog enkele dagen, dan is het Kerstmis! Bij jullie koud en guur, hier Vader in onderbroek en slippers.
De postverbindingen zullen wel wat gestoord zijn en daarom, vóór 't eind van 't jaar prettige dagen en lieveling dat 1948 ons wéér zóveel goeds geve als alle voorgaande jaren, dat er een minister van Vrede mag komen en dit mooie land, met de nijvere bevolking en zijn rijke bodem een welvaartperiode tegemoet gaat, die er zéker al lang had kunnen zijn. Onrust en haat gaan hand in hand, gisteravond werd een bom in de uitgaande massa bioscoopbezoekers notabene geworpen, bij de Theresiakerk werden door kinderen spelenderwijs 4 landmijnen ontdekt (gelukkig geen doden), enz.
Wim en Ger en Tijn, doen jullie in 't nieuwe jaar wéér net zó je best om Moeder te helpen? En Lies, zal je een héle grote meid worden?
En nu even de feiten: De "Grote Beer" ligt weer bij ons in Haven II (vannacht even op de Reede, maar morgen weer binnen). Wij vertrekken de 24e, (dan loopt n.l. de "W. Ruys" binnen.) We blijven 's nachts op stroom en gaan overdag door Str. Soenda naar Colombo. (dus niet Sabang). Doen Aden en P. Said aan en zijn ± 26 Jan. thuis. Vlug nog hè?
Patienten allen malaria. Strijkjes geven duidelijk plasmodiën aan. Ook op vrouwenzaal maar 1 pat. (baby van 8 maanden). 'k Krijg maar 3 verpleegsters, Heerlijk! Vandaag Bezemer op boodschappen uitgestuurd. Bij Bata kocht hij 3 paar damesschoenen, o.a. blauwe en kleine rode voor Ankie. Tassen vreselijk duur. Het tientje doet ± 15 gld. en de schoenen / tassen kosten f 33,- / f 45,-. Rijst mag niet worden uitgevoerd, evenmin als boter, pinda's enz. Suiker erg duur. Zeep ook. Vanavond bij Puister een groot pak gehaald voor Dick Vink.

Gister hele dag met Mieke getourd. Bij Gen. Spoor gedineerd, heerlijk naar
kindje op blad Victoria Regia - klik om te vergroten
plantentuin in Buitenzorg (foto van Victoria Regia). Jongens, die bladen zijn meer dan 1.50 m. breed, met opstaande randjes van ± 10 cm. Als die bladen tegen elkaar stoten hoor je 't schuren en botsen. Een kindje van 2 jaar kan er gemakkelijk opzitten.

"Ziet Gouddochtertje gaat va-a-a-a-aren
Varen op een lelieblad."

Eerst even slapen!
Zoen voor allemaal.
Vader

24/12
In grote haast (altijd vader + haast) de laatste brief uit Batavia.
Gister was Leen weg, dus ik niet naar de wal. Toen hij 's avonds thuiskwam was er een verbod tot passagieren. Ook vanmorgen mocht niemand van boord, zodat ik nog wél Nica geld, maar geen tassen enz. heb. Rijst mag niet worden uitgevoerd, suiker ook niet, geen boter en oliën. Ik heb dus goddank niets van levensmiddelen bij me. In de kampong ben 'k nog niet geweest. Ik had er graag wat kleine dingen gekocht. (voor jullie hoor!)
Willem Ruys op maidentripVanmorgen om 7 uur begon de embarkatie. De Ruys kwam binnen. Majestueus. Alle boten gepavoiseerd en maar blazen.
Wij ook overal vlaggen.

Bespreking artsen + verplegers. Dienstrooster enz. enz.
'k Was gister wat beroerd en voer vandaag nog niet veel uit. Misschien komt deze brief nog aan de wal.
In Makassar genoten. (Zondag) De waterval hoorden we lang uit de verte donderen. Tussen hoge rotsen (kalk) druppelde overal 't water langs en uit. Toen we langs de waterval omhoog geklauterd waren moesten we door de kali waden en kwamen dan weer door hoog alang-alang, hagedissen, prachtige vlinders, hoge rotsblokken, door hardstikke donkere kloven en gangen bij de volgende waterval.

Waterval op Makassar - klik om te vergroten We hadden tegen de mensen gezegd, dat we nog wat wilden blijven en dat de auto's maar weg moesten gaan. 's Avonds was er geen sterveling meer. In het koude diepe water gezwommen, als Tarzan aan lianen het water ingeslingerd en in de gietregen en donderbui genoten. Mijn ▼ verloren, geen dames (wees gerust). Gelift tot Makassar. In klein plaatsje Maroes gestopt. Genoten!!! Dinsdags uit Makassar naar Soerabaia met 140 mensen a/b. Babyvoeding gemaakt enz. In Soer lag de L.S.T.-boot al klaar. Geen Tomasson gezien. Ik heb nog naar v/d Schoor (zijn vriend) getelegrafeerd, dat we op de reede lagen en een doos cigaretten meegegeven van 50 stuks voor Kees, aan een soldaat, die v.d. Schoor wist te wonen. (Nico Mijnders, Mariniers)
Direct door naar Priok, waar we Zaterdag binnenliepen. Zondag met Mieke uit + Merkelbach. In 't huis van Gen. Spoor gegeten en in zijn jeep genoten!!!!! Maandag voor pat. gezorgd, 's avonds naar Puister om pakje voor Co en Dick te halen. Veel moeite. Voor mezelf tijd te kort. Toch geniet ik van alles. Veel, veel zoenen.
Goed 1948 nogmaals.
Dag schatten. Dikke zoen van Maart

Willem Ruys en gepavoiseerde schuiten - klik om te vergroten

maandag 19 september 2005

30-12-1947 Varend langs Ceylon naar Colombo

enveloppe uit Colombo
        30-12-1947
        Varend langs
        Ceylon naar Colombo

Lievelingen van mij,
Annetje lief, vanmiddag om 3 uur kunnen we in Colombo zijn en juist werd omgeroepen, dat de regering postzegels (dus deviezen) beschikbaar heeft gesteld om vanuit Colombo te schrijven. Sympathiek! Het is dinsdagochtend en jij zal nu nog heerlijk onder de blauwe dekens liggen. Lieveling, hoe meer vrouwen ik zie, hoe meer ik van je houd (als dat mogelijk is.) Wat doen ze toch stuk voor stuk gek om een paar jonge (of oude) kerels naar ze te laten "kijken". Onze rust wordt in dat opzicht niet zó erg gestoord, want een smaldeel (smalbil) dat zich nogal opwindt, wordt zo nu en dan rustig opzij gezet, een ander (met veel praatjes) kwakte ik boven op de ijskast, en rust is er weer plenty. De dokters zijn aan onze kant.
        Wat heb ik genoten van jullie brieven. Je verslindt ze gewoonweg. En telkens heb ik de p... in als er een brief met alléén maar krantenknipsels komt, waarvoor ik overigens héél dankbaar ben. Juist dat éne briefje of tekeningetje van de kinderen doet het hem.
        Ja, en nou de boot. In Priok had ik al enkele malaria's maar tot nu toe lig ik doorlopend vol met "allerhande". De zaal marcheert goed. Bij de mariniers zijn 20 verplegers, die in het werkschema zijn opgenomen. 'k Heb soms wat moeite met die vrijgevochten bende om ze een w.c. of badkamer te laten schoonmaken ('t zijn meest allen sergeants, die in Indië zelfs geen schoen van zichzelf of een bord schoonmaakten), maar 'k vang ze meestal wel door zelf 't hardst te werken en zo terloops op te merken dat dat 't toch een pest is als dienstpl. uit je werk te worden gehaald. En de O.V.W.ers die zèlf zo graag willen dienen, alle respect!! enz. (Het zijn n.l. allemaal vrijwilligers).
Toch krijgt het me op den duur te pakken. Vandaag heb ik tenminste m'n dienst overgedragen en ben op de koffer gebleven. Spuitpoeperij en hoofdpijn. 't Is nu 6 uur, 's avonds, we liggen in de haven van Colombo en 'k voel me weer wat opkikkeren. Vasten is de beste remedy. Jammer, dat ik niet aan wal kan gaan, maar ik voel meer voor rust. Graag had ik nog wat thee voor je gekocht (Ceylon thee), maar 't zal wel over gaan. Ik ben zó benieuwd hoe het met de jongens is. Vooral Tijn! Hoe gaat 't nu met hem? Tijnepijn, je moet gauw beter zijn hoor jonkieponkie. En kleine Liezekind, hoe is 't met jou? Ook geen gekheid uithalen hoor.
        Wim en Ger, hoe was het Kerstfeest? Hier hebben we een grote boom, met kaarsen, vastgetimmerd op een bank (het was een tjemara [casuarina] met lange dennenaalden)
zó lang ->

naald van tjemara (15 cm.)

Daarin engelenhaar en de heele zaal versierd met takjes watten, rood lint en nog veel meer. En 's avonds de kaarsjes aangestoken. Leuk hè? Vooor Vader was 't wel een erg drukke dag. Ik heb wel erg aan jullie moeten denken, aan die sterretjes, waarin de kaarsjes spiegelen. Annetje, wat hebben we het toch rijk, lieve, lieve meid!!
        Misschien bereikt deze brief je later dan die ik in Aden van plan ben te schrijven, want 12 uur vanmiddag sloot de post al maar ik lag te pitten en er was geen sprake dat er post weg zou gaan, en plotsklaps een telegram.
        Hoe was het Kerstfeest op de scholen, jongens? Kunnen jullie de versjes nog zingen als Vader thuiskomt.
Wie heeft die roode-kruiswagens getekend? Dat waren mooie wagens. En wat kan Wim al goed schrijven.
De r is erg moeilijk hé? Bij Omoe's brief zat een lijstje met allemaal r r r.
Die brief van Vijgeboom heb ik nog niet gelezen.
Gaat Gerrie ook al leren lezen...aap, noot, mies?
Tijn, deed het pijn, toen Liesje die vaas van de schoorsteen op je kop liet valler? Wat een aap van een meid hè?
Ze moest zeker met haar blote benen naar bed?

Lies gooit vaas op spelende Tijns hoofd (buil) - klik om te vergroten
[tekening Tijn - Lies - vaas - buil]

Ans, 'k vind het zo knap dat je de lamp veranderd hebt.
Wat zal het afvallen als ik weer thuis ben. Dan komt er van al zulke karweitjes niets meer. Groter Handenbinder bestaat er niet. Als ik thuis ben heb ik gewoon geen moed om weer aan 't bankwerk te beginnen.
Meid, wat heb je toch een rare vent getrouwd. Ik wil alleen maar slapen en niets doen. Misschien ga 'k wel in de zwarte handel. 't Idee!! Deze keer breng ik totaal niets voor je mee. 'k Vind me zo ondankbaar. Eerst krijg ik met sinterklaas een heerlijk gezellig pakje. (die M gaf ik aan Mieke, die niet verloofd is en die letters hier niet ziet), van Moe kreeg ik ook zoiets. En dan dat leuke boek van Piet Bakker. Enig. 't Is finaal stuk gelezen (als 't thuis komt.) En dan met Kerstmis een boek van Herman de Man. Om te smullen. Niet het minst om de verpakking en die kerstboomsterren!! Kind wat laat je me deze reis toch dikwijls snotteren.
Maar 't gaat wel over als ik thuis ben.
Ik voel me puik en 't werk gaat best. Als de jongens en jij maar gezond zijn.
Die adresveranderingen heb ik tijdig opgekregen. Met veel zorg alles genoteerd hoor! (Woudenberg en Ben Poortman). Hoe is 't met Wim z'n wagen? Leve de N.S.B. – Hauzee, wat 'n tuig! Voor Thomasson vond 'k 't toch zo sneu, dat we 20 mijl uit de kust bleven. De mensen, die we daar opnamen waren finaal gaar. 's Morgens om 7 uur waren ze al op die open LST boot gestapt en 's middags 5 uur hadden we de laatsten aan boord.
Lieveling, heel veel liefs (morgen ouwe jaar), lange zoenen voor jou, de kinderen ook heel veel gezoend door     jouw Maart en
        jullie Vader.

zondag 18 september 2005

1-1-1948 Voorbij de Lakadiven 6-1-1948

Voorbij de Lakediven
1-1-1948
Lieveling,

Voor zover ik er tijd voor had ben ik gister en vandaag doorlopend bij je geweest. Oud en Nieuw lopen vooral hier ongemerkt in elkaar over. Gisteravond liep ik maar steeds te denken hoe jij met ons kapitaal deze dag zou door brengen. Heb je nog oliebollen gebakken? Hier waren er een paar voor de vaste staf en de bemanning welke laatste gescheiden een oudejaarsfuif hielden met vrij rustig verloop. Om 12 uur gaf de stoomfluit een korte stoot (om de kinderen niet wakker te maken) en vanmorgen werd er wat gewenst, een biertje meer getapt dan anders, enz. Er was geen officieel ziekenrapport, maar alleen aan malaria's kreeg ik er al 8 (+ tert.) opnames.
               3-1-47 [sic]
     Ondat juist een ruime bezetting opkwam van mariniers verplegers was het wat verward. Ik liep zo vol dat de stuurboordzaal (die oorspronkelijk voor de vrouwen was bestemd, en waar drie joggies van 12 jaar lagen, 1 malaria, 2 dysenterie (1 amoebe)) hals over kop in gebruik moest worden genomen. Linnengoed enz. veel belangstelling. En maar rennen. Hoeveel W.C.s ik al heb schoongemaakt, badkuipen, koper en vloeren gepoetst. I don't know!!! In de ogen van de Overste kan 'k nog altijd geen genade vinden, maar 'k ontwijk hem liever. Het was laatst zó sterk dat ik op m'n kop kreeg omdat Bezemer ergens op z'n poli op 2 m. hoogte wat stof had laten zitten. Enfin, 'k weet wie 't zegt! Momenteel gaan er wat uit, maar steeds komen er bij. Vrouwen niet gezien. Zusters hebben niets te doen dan wat pap voor de baby's warmen en een uurtje Vrouwenrapport houden. We werken prettig. Fijne dokters en jongens die werken kunnen. In 't begin was moeite, maar 't draait goed. Alleen aan andministratie enz. enz. ben ik 1 ½ uur per dag kwijt. Over de linnenkast maak ik me geen zorg. Wat ik te kort kom betaal ik toch niet.
Die geelzucht mensen (2) eten er goed van: fruit, vis, suiker enz. Hier en daar vissen we Amoeben. Wormeieren enz. Vanavond tussen de gewone tertiaire eeen tropica (malaria). Mijn administratie is voor morgen al klaar en 't is nu 10 uur.
     Kindlief, het gaat er naar uitzien dat we 24 Jan. binnen zijn, misschien al eerder. Nu is het precies 2 mnd geleden dat ik wegging. Wat is er veel gebeurd en wat zul jij veel werk gehad hebben. De bemanning vindt ons O.K. en krijgt clandestien nog heel wat behandeling. Een druiper en spir. pallida is voor mij dagelijkse kost. Je snapt verdomd niet hoe toch die kerels er toe komen om je beste stuk vlees in zulke puisterige, zwerende kinderlijven te duwen. De meesten hebben spijt als haren op hun hoofd, maar velen vinden het de gewoonste zaak van de wereld dat er een verpleger met een spuit klaar staat om alles weer in 't "reine" te brengen.
     Eergister ben ik klaar gekomen met je laatste berichten uit de krant. Ik had het 't kwaadst om dat verslag over de installatie van Hoogenboom [burgemeester van Naaldwijk]. Wat een rotdag voor Jan [Emmens]. Om zo'n [...] nog de keten om te hangen! En uit welke krant was was dat stukje waarin Naaldwijk bij voorbaat beklaagd werd?
Hoe is 't met Jan?. Doe hem de groeten en zeg, dat ik toch nog een tas heb voor hem, maar dat hij er maar tevreden mee moet zijn.
     In Colombo konden we post versturen: één voor jou en één voor Tante Lees. (Braaf hè?) [Tante Lees uit Goeree, zuster van Maarts moeder, was jarig op 2 januari] Ik ben benieuwd waneer ze in Holland zijn want 't ging via den consul, dik, lui, hautain en corrupt, dus van die f 1.200,- (rand[?]) benodigd voor porti van Holl. brieven zal wel één en ander blijven hangen.  Alles was er stinkend duur en er was een kermis. Het bootje, dat ons bracht dobberde geweldig. De stoomcaroussel was een oude stoommachine (van een heimachine) daaraan zat een touw en zo ging langzaam het hele geval draaien. Middenop zaten er 3 te blazen en 1 sloeg de grote trom. Dat ze niet hardstikke dronken waren [van het draaien] begrijp ik nog niet.  Het publiek moest het eerste eindje zelf helpen duwen, net als in de Bataaf, Wim.

De stoommachine moest met heel veel hout worden gestookt en bij elke nieuwe rit gilde de stoomfluit.
[tekening stoomcaroussel]

Het bedienend personeel was zelf verrukt. Er waren bij elke rit maar weinig (4) stoomcaroussel op nieuwjaarskermis in Colombo 1948 - klik om te vergrotendeelnemers, die echter waar voor hun geld kregen, want elke rit duurde 10 minuten. De man, die op de grote trom sloeg moest goed vooruit bukken want anders was hij van de draaimolen afgeslagen.
En een herrie! Vooral de stoomfluit was enorm!

Inplaats van een bedja - een driewieler, die getrapt wordt door een inlander – kon je met een riksja gereden worden. Een Indiër loopt voor een hoogwielig wagentjes, waarin je alleen zit.

riksja - klik om te vergroten
[tekening riksja]
Ik kocht er nog een pakje Ceylon
thee. Het is overal nogal duur
en 'k geloof, dat je b.v. schoenen
veel voordeliger in Holland koopt.
     Lieveling van mij,
het is inmiddels 10 uur
en Zondagavond geworden
Vanmorgen heb ik 1 ½ uur lekker
weer eens op het poopdek zitten
braden en nu heb ik er ook, helemaal alleen, heerlijk in 't donker nog een halfuurtje languit naar Orion liggen kijken, die heel komiek recht boven me stond met in de verte een fonkelende Sirius. Achteraan de boot hangt het log, een lange lijn, waaraan een soort schroef zit, die door de vaart van het schip gaat draaien. Het touw gaat ook draaien en op een klokje met telwerk kun je zien hoeveel mijl per uur het schip vaart en hoeveel mijl is afgelegd. Meestal een 340 per etmaal. Vanmiddag 12 uur waren we nog 640 mijl van Aden waar we dus Dinsdagmiddag kunnen aankomen (6 januari). 10e in Suez, 12e uit Pt. Said. 22e of 23e thuis. We hope so.  
Het restant van de hut stroomt binnen en brengt koffie en sandwiches mee. Er wordt zwaar geboomd over de laatste berichten (moppen) en het a.s. klaverjasconcours. Wat 't eerste betreft: ik vergeet de meeste. De huttensteward is een type, dat nooit om een antwoord verlegen zit. Deze brave had het er over dat het moment van extase is als een koppel musschen dat door je l.. vliegt of als een draad sajet (zwarte) die erdoor getrokken wordt; toen er een chef (een klein orang-oetan type) even binnenliep, zei die stewart tegen ons: "- en híj is getrokken van een aap en een keeshond".
     Ze hebben tegen Joop (onze stewart) gezegd, dat ik nogal groen ben, en hij maar vertellen. Om je wild te lachen.
                         5-1-47 [sic]
     Vandaag lekker gewerkt, van half zeven af. Staks gaat de bel voor de 3e tafel. En even móet ik van de rust profiteren om te zeggen hoe veel ik van mijn Annetje en de 4 lievelingen houd. Vandaag (juist een kwartier geleden hoorde ik dat één van de bemanning overleden is aan hartverlamming) heb ik toch weer zo heel sterk gevoeld dat leven gaat boven de dood. Ook als je de jongens over hun "vak" hoort spreken, het neerschieten van zoveel mogelijk "ploppers" en daarnaast hun kinderlijke angst voor elke malaria-aanval merkt. Wat zijn mensen toch klein en wat doen ze soms bezopen. Als mij eens iets mocht overkomen geloof ik niet dat er enige angst zou zijn. Alleen dat ik jullie niet meer gesproken zou hebben, zou me niet makkelijk vallen, hoewel ik jullie stuk voor stuk in 't brein heb staan. Lieveling, ik heb 't zo goed bij jou. Waar vind ik veiliger haven?
't Is elf uur en alles gaat naar bed! Eindelijk weer rust om even te krabbelen aan Annetje. Morgen zullen we al om 8 uur in Aden zijn, waar de pantryman begraven wordt. En 's avonds wil de kapitein al weer varen. (o.a. i.v.m. een weddenschap van de Kapitein van de W. Ruys met de onze wie 't eerst in Rotterdam zou zijn)
     Wim, Ger en Tijn, wanneer gaan jullie weer naar school? Is er nog sneeuw gevallen? Doet de slee het nog? Gaan jullie nog wel eens naar de ijsbaan of naar de bloemenveiling? Hoe is het met Ankie en Mia [Kester]? Doe ze de groeten maar, en ook Mijnheer en Mevrouw Kester, Veldhoven en Sweris. Wanneer beginnen ze met de nieuwe weg naast ons? [weg tussen Dijkweg en Rolpaal, Poeldijk] Pleun Boers is zeker al thuis Ans? Met de Nw. Holland! Ieder geniet toch zo van je krantenknipsels An!
Vandaag weer 5 nieuwe malaria's! Elke dag maar extra werk. 'k Ben benieuwd, hoe 't morgen gaat, of er nog tijd is om aan wal te komen. Bel de jongens op de spaarbank maar op om ze te groeten. Hoe gaat 't daar? Lieveling, ik voel me er zo hopeloos Uit ! Wil jij misschien "vaste staven" opbellen Majoor Verbaan, tel. 552234), vragen om het adres van sergt. Coolen uit Eindhoven. Hem is 't n.l. gelukt om na 1 reis weer burger te worden (bij Philips). Dan schrijf ik hem dadelijk om hem te vragen middels welke autoriteit(en) hij er onderuit kwam. Dit heen en weer gevaar is mooi als er thuis geen vrouw, kinderen en spaarbank zijn. Voor mij niets gedaan. Denk niet, dat ik me ooit verveel, geen minuut ben 'k vrij!  Toen we in Priok lagen zijn alle sloepen geprobeerd of buitenboord gedraaid. Het duurde wel wat lang, vooral het binnen halen, maar 't ging toch. Ik heb er nog een foto van gemaakt. Als je langs de schuit keek, zag je aan lange touwen de boot bengelen. \ Ze zz slaap ze zoen Maart
                                   6-1-48
[tekening Volendam met sloepen]sloepen aan de Volendam

Driekoningen
     Vandaag in Aden. 'k Zal zien
de brief te posten.
Verwarde drukte zo'n ligdag.
Vlaggen halfstok, alles gestagneerd.
Ik zal zien aan wal te komen
en de pat.n over te dragen.

     Dag lievelingen,
Zoen van Vader

     Jongens, juist gaat een boot naar buiten met 2 locomotieven voorop, 2 achterop en 4 spoorwagens. (De "Clan Buchanan")


De Clan Buchanan - klik om te vergroten